Afgelopen weekend zijn Marten en ik in en in de omgeving van Orvelte geweest. Een prachtige omgeving om te wandelen en dat deden we dus ook: zaterdag zo'n 10 kilometer en zondag na een uitgebreide brunch bij De Schenkerij in Orvelte nog eens 7 kilometer. Voor onze wandelingen maken wij vaak dankbaar gebruik van geocaching om mooie routes te vinden, wat ook dit keer goed gelukt is. Op Texel hebben we weinig sneeuw gehad, dus het was super dat we in Drenthe zo'n mooi winters landschap te zien kregen.

Orvelte is een Drents esdorp. De essen werden vanaf de 17e eeuw bemest met schapenmest afkomstig uit potstallen, waarin heideplaggen als onderlaag gebruikt werden. Door de schapen die 's nachts op stal stonden vermengde de plaggenlaag zich met mest. De plaggenlaag werd een aantal malen vernieuwd of aangevuld en daarna uit de stal geschept. Met dit mengsel van heide, zand en mest werden de essen bemest. De schaapskudde van Orvelte bestond indertijd uit 2000 schapen, waardoor Orvelte net als andere Drentse esdorpen werd omringd door heidevelden. In de 19e en 20e eeuw werden boeren onder invloed van kunstmest onafhankelijk van de schapenmest, waardoor de kudden en ook de heidevelden verdwenen. De meeste heidevelden werden ontgonnen tot landbouwgrond of beplant met bos. Nu is een gedeelte van de heide rondom Orvelte hersteld en wordt begraasd door de schaapskudde van 200 schapen. In 1967 werd Orvelte aangewezen als beschermd dorpsaanzicht. Het dorp werd hersteld en zo ingericht als het in 1832 zou moeten zijn geweest. Een potstal is ook aanwezig, ter bezichtiging, hoewel de schapen daar nu niet meer elke nacht verblijven.

IJzertijdboerderij

Zaterdag kwamen we tijdens onze wandeling door natuurgebied Reijntjesveld langs deze reconstructie van een boerderij uit de late IJzertijd, circa 200 jaar voor Christus. De boerderij is in 1978 gebouwd, gebaseerd op plattegronden die in 1972/73 zijn opgegraven bij Hijken in de gemeente Beilen. De constructie bestaat uit eiken palen en de wanden zijn gevlochten van twijgen en bedekt met leem. Het dak is van riet. De boerenfamilie leefde samen met hun dieren in één grote binnenruimte. In 2002 moest de boerderij, na 25 jaar, gerestaureerd worden door Staatsbosbeheer.

Bronnen:
Geschiedenis van Orvelte
Drentse Essen
De IJzertijdboerderij